รวม 8 เกมฝึกสมองผู้สูงอายุ บริหารสมอง เสริมความทรงจำ

โรคอัลไซเมอร์เป็นภัยเงียบที่ส่งผลทำให้ความจำเสื่อม การตัดสินใจบกพร่อง และกระทบต่อทักษะการใช้ชีวิตประจำวัน ผู้ป่วยอาจลืมชื่อคนใกล้ชิด สถานที่คุ้นเคย หรือลืมแม้กระทั่งกิจวัตรประจำวันที่เคยทำ ซึ่งก่อให้เกิดความเครียดและความวิตกกังวลทั้งกับตัวผู้ป่วยและครอบครัว

ปัจจุบันการดูแลสุขภาพสมองมีความสำคัญ โดยเฉพาะในผู้สูงวัยการฝึกทำกิจกรรมบริหารสมองอย่างสม่ำเสมอไม่เพียงช่วยชะลอความเสื่อมของสมองเท่านั้น แต่ยังช่วยป้องกันโรคอัลไซเมอร์ได้อีกด้วย หนึ่งในวิธีฝึกสมองที่ได้ผลดีและสนุกสนานคือการเล่นเกมฝึกสมองผู้สูงอายุ ซึ่งมีหลากหลายรูปแบบให้เลือกตามความชอบและความถนัด

8 เกมฝึกสมองผู้สูงอายุ กระตุ้นความจำ

การเล่นเกมฝึกสมองผู้สูงอายุอย่างสม่ำเสมอเป็นการออกกำลังสมองที่มีประสิทธิภาพ เปรียบเสมือนการพาสมองไปฟิตเนส การทำกิจกรรมที่ท้าทายความคิดและความจำช่วยกระตุ้นการทำงานของเซลล์สมอง สร้างการเชื่อมโยงใหม่ ๆ ระหว่างเซลล์ประสาท และรักษาวงจรสมองที่มีอยู่ให้แข็งแรง ซึ่ง 8 เกมฝึกสมองผู้สูงอายุที่เราได้เลือกมาล้วนเป็นเกมที่นอกจากช่วยฝึกสมองแล้ว ยังเต็มไปด้วยความสนุกสนานอีกด้วย

เกมจับผิดภาพ

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุอย่างเกมจับผิดภาพมีกติกาที่เข้าใจง่าย เพียงเปรียบเทียบภาพสองภาพที่ดูคล้ายกันแล้วค้นหาจุดที่แตกต่างกัน ซึ่งมักมีประมาณ 5-10 จุด เกมนี้กระตุ้นสมองส่วนที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการมองเห็นและการจดจำรายละเอียด การเล่นเกมจับผิดภาพเป็นประจำช่วยเสริมสร้างความจำระยะสั้น พัฒนาสมาธิ ฝึกความอดทน และเพิ่มทักษะการสังเกตอย่างละเอียด ทั้งยังช่วยป้องกันอัลไซเมอร์ด้วยการกระตุ้นเส้นทางประสาทในสมองส่วนที่ทำหน้าที่ประมวลผลภาพและรายละเอียด ผู้สูงอายุสามารถเริ่มจากเกมระดับง่ายแล้วค่อย ๆ เพิ่มความยากขึ้นเพื่อท้าทายสมองมากขึ้น

เกมนับเหรียญ

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุประเภทนี้ใช้เหรียญจริงหรือภาพเหรียญเป็นอุปกรณ์การเล่นก็ได้ โดยให้ผู้สูงอายุนับจำนวนเงินทั้งหมดจากเหรียญหลากหลายชนิดที่วางอยู่ เช่น เหรียญ 1 บาท 5 บาท และ 10 บาท โดยมีการกำหนดเวลา การเล่นเกมนี้เป็นประจำจะฝึกทักษะการคำนวณและสมาธิ

เกมนับเหรียญไม่เพียงช่วยพัฒนาความสามารถทางคณิตศาสตร์ แต่ยังมีประโยชน์ในชีวิตประจำวัน ช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถจัดการเงินของตนเองได้อย่างมั่นใจ ลดความเสี่ยงต่อการถูกเอาเปรียบเมื่อต้องจ่ายเงินซื้อของ การฝึกสมองด้วยการคำนวณนี้ยังกระตุ้นสมองส่วนพาไรเอทัล (Parietal lobe) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการคิดเชิงตัวเลขและการคำนวณ ช่วยป้องกันความเสื่อมของเซลล์สมองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เกมจับคู่รูปภาพ

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุแบบจับคู่รูปภาพหรือ Memory Game เป็นเกมที่ช่วยเสริมความจำอย่างตรงไปตรงมา การเล่นเริ่มจากการคว่ำการ์ดรูปภาพหลายใบไว้ โดยการ์ดแต่ละใบมีรูปภาพที่เหมือนกันเป็นคู่ ผู้เล่นต้องพลิกการ์ดครั้งละสองใบเพื่อหาภาพที่เหมือนกัน หากไม่เหมือนกันต้องคว่ำกลับเหมือนเดิมและจำตำแหน่งไว้

การเล่นเกมจับคู่รูปภาพอย่างสม่ำเสมอช่วยเพิ่มประสิทธิภาพความจำระยะสั้นและระยะยาว เสริมสร้างสมาธิ และพัฒนาทักษะการจดจำรายละเอียด ซึ่งเป็นทักษะที่มักเสื่อมถอยในผู้ป่วยอัลไซเมอร์ เกมจับคู่รูปภาพจึงเป็นการออกกำลังสมองที่มีประสิทธิภาพ สามารถปรับระดับความยากด้วยการเพิ่มจำนวนคู่ภาพหรือใช้ภาพที่มีความคล้ายคลึงกันมากขึ้น เพื่อช่วยให้สมองทำงานได้หนักขึ้น

เกมบวกเลข

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุประเภทคณิตศาสตร์อย่างเกมบวกเลขช่วยกระตุ้นการคิดคำนวณและความเร็วในการประมวลผล เกมนี้มีหลายรูปแบบ ตั้งแต่การบวกเลขง่าย ๆ ไปจนถึงการแก้โจทย์ปัญหาที่ซับซ้อน ผู้สูงอายุอาจเริ่มจากการบวกเลขหลักเดียวหรือสองหลัก แล้วค่อย ๆ เพิ่มความยากขึ้นเรื่อย ๆ 

การฝึกคิดเลขอย่างสม่ำเสมอช่วยเพิ่มความเร็วในการประมวลผลของสมอง พัฒนาสมาธิ และเสริมสร้างทักษะการแก้ปัญหา การทำงานของสมองที่ต้องใช้กฎเกณฑ์และตรรกะในการคำนวณช่วยชะลอความเสื่อมถอยของเซลล์ประสาท

เกม XO

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุอย่างเกม XO หรือ Tic Tac Toe เป็นเกมกระดานง่าย ๆ ที่เล่นได้ทุกที่ เพียงมีกระดาษและปากกา หรือสามารถดาวน์โหลดแอปพลิเคชันบนสมาร์ตโฟนได้ เกมนี้ใช้ตารางขนาด 3×3 ช่อง ผู้เล่นสองคนผลัดกันทำเครื่องหมาย X หรือ O ลงในช่องว่าง โดยฝ่ายที่สามารถเรียงเครื่องหมายของตนเป็นแถวตรงไม่ว่าจะแนวตั้ง แนวนอน หรือแนวทแยงได้ก่อนจะเป็นผู้ชนะ

แม้เกม XO จะดูเรียบง่าย แต่ช่วยฝึกการวางแผน การคิดเชิงกลยุทธ์ และการคาดการณ์ล่วงหน้า ซึ่งเป็นทักษะที่มักเสื่อมถอยในผู้ป่วยอัลไซเมอร์ การเล่นกับเพื่อนหรือสมาชิกในครอบครัวยังช่วยเสริมสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ลดความเหงา และเพิ่มความสุขให้ผู้สูงอายุ เกมนี้มีหลายระดับความยาก จากการเล่นกับผู้เล่นอีกคนไปจนถึงการเล่นกับคอมพิวเตอร์ที่มีระดับความยากหลายระดับให้เลือก

Candy Crush Saga

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุบนสมาร์ตโฟนอย่าง Candy Crush Saga เป็นเกมยอดนิยมที่เข้าถึงง่ายและสนุกสนาน เกมนี้ให้ผู้เล่นจัดเรียงลูกอมสีต่าง ๆ ให้เข้าแถวเป็นแนวเดียวกัน (แนวตั้ง แนวนอน) อย่างน้อย 3 ชิ้นขึ้นไปเพื่อทำคะแนน โดยระดับความยากจะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามด่านที่สูงขึ้น

เกม Candy Crush ช่วยฝึกการจำแนกรูปแบบ (Pattern Recognition) การวางแผนลำดับการเล่น และการตัดสินใจเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด ซึ่งล้วนเป็นทักษะที่สำคัญในการชะลอความเสื่อมของสมอง ที่สำคัญเกม Candy Crush Saga ยังออกแบบให้มีสีสันที่สดใสและเสียงเพลงประกอบที่สนุกสนานช่วยกระตุ้นประสาทสัมผัสหลายด้าน อีกทั้งการได้รับรางวัลจากการผ่านด่านยังช่วยเพิ่มความรู้สึกสำเร็จและปลดปล่อยสารโดปามีน (Dopamine) ที่ช่วยให้รู้สึกมีความสุข ลดความเครียดและความวิตกกังวล ซึ่งเป็นปัจจัยที่อาจเร่งความเสื่อมของสมองได้

Monica

Monica เป็นเกมฝึกสมองผู้สูงอายุที่พัฒนาโดยคนไทย ออกแบบมาเพื่อพัฒนาสมาธิและความจำสำหรับทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะผู้สูงอายุและผู้ป่วยที่มีปัญหาสมองเสื่อม เกมนี้จะให้ผู้เล่นมองและจดจำภาพที่ปรากฏ จากนั้นเมื่อมีภาพใหม่ขึ้นมาให้ตอบว่าเหมือนหรือแตกต่างจากภาพก่อนหน้า

จุดเด่นของเกม Monica คือการออกแบบที่มีความเรียบง่าย ตัวอักษรขนาดใหญ่ และคำแนะนำที่ชัดเจน ทำให้ง่ายต่อการใช้งานแม้จะเป็นผู้สูงอายุที่ไม่คุ้นเคยกับเทคโนโลยีก็ตาม ซึ่งเกมนี้ช่วยกระตุ้นการทำงานของสมองหลายด้าน ทั้งความจำระยะสั้น สมาธิ การรับรู้ภาพ และการตอบสนอง ซึ่งเป็นทักษะที่มักบกพร่องในผู้ป่วยอัลไซเมอร์ ซึ่งการเล่น Monica อย่างสม่ำเสมอช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์สมอง สร้างการเชื่อมโยงใหม่ระหว่างเซลล์ประสาท และช่วยให้ความทรงจำดี อีกทั้งผู้ที่ผู้ดูแลยังสามารถร่วมเล่นและให้คำแนะนำเพื่อสร้างกำลังใจและเพิ่มความมั่นใจให้ผู้สูงอายุในการใช้เทคโนโลยีได้ด้วย

Sudoku

Sudoku เป็นเกมฝึกสมองผู้สูงอายุประเภทตัวเลขที่ได้รับความนิยมทั่วโลก เกมนี้ใช้ตาราง 9×9 ช่อง แบ่งเป็น 9 บล็อกย่อยขนาด 3×3 โดยผู้เล่นต้องเติมตัวเลข 1-9 ลงในช่องว่างให้ครบ โดยมีกฎว่าตัวเลขเดียวกันต้องไม่ซ้ำกันในแถวเดียวกัน (ทั้งแนวตั้งและแนวนอน) และไม่ซ้ำกันในบล็อกย่อย 3×3 เดียวกัน

Sudoku เป็นการฝึกสมองที่ต้องใช้ตรรกะ การวิเคราะห์ และการคิดเชิงระบบ (Systems Thinking) การเล่นเกม Sudoku เป็นประจำจะช่วยเพิ่มความสามารถในการแก้ปัญหา พัฒนาทักษะการคิดอย่างมีเหตุผล และเสริมสร้างสมาธิระยะยาว ซึ่งล้วนเป็นทักษะที่มีประโยชน์ในการป้องกันภาวะสมองเสื่อม

นอกจากนี้ Sudoku ยังช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวล เนื่องจากการจดจ่อกับการแก้ปัญหาทำให้สมองเข้าสู่สภาวะสงบ คล้ายกับการทำสมาธิ ผู้สูงอายุสามารถเริ่มจากระดับง่ายและค่อย ๆ เพิ่มความยากขึ้นตามความชำนาญ ทำให้สมองได้รับการท้าทายและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

ประโยชน์ของการเล่นเกมสำหรับผู้สูงอายุ

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุนั้นมีประโยชน์มากกว่าความสนุกสนานเพลิดเพลิน เกมฝึกสมองผู้สูงอายุอย่างสม่ำเสมอช่วยชะลอความเสื่อมของสมองด้วยการกระตุ้นการสร้างเซลล์ประสาทใหม่ ทำให้สมองยังคงกระฉับกระเฉงแม้ในวัยชรา 

นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพความจำทั้งระยะสั้นและระยะยาว พัฒนาสมาธิและความสามารถในการโฟกัส เสริมสร้างทักษะการแก้ปัญหาและการตัดสินใจ ซึ่งล้วนเป็นทักษะสำคัญในการดำเนินชีวิตประจำวัน การเล่นเกมฝึกสมองผู้สูงอายุยังช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวล เสริมสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคมเมื่อเล่นร่วมกับผู้อื่น

ข้อควรระวังการเล่นเกมที่อาจจะเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุมีประโยชน์ในหลาย ๆ ด้าน แต่ก็มีข้อควรระวังที่ไม่ควรมองข้าม สิ่งแรกที่ต้องระวังคือความเครียดจากเกมที่ยากเกินไป ซึ่งอาจทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกท้อแท้และเสียความมั่นใจ ดังนั้นผู้ดูแลควรเลือกเกมที่เหมาะสมกับระดับความสามารถและค่อย ๆ เพิ่มความท้าทาย อีกทั้งการใช้เวลาเล่นนานเกินไปอาจนำไปสู่ปัญหาทางกายภาพ เช่น ปวดตา ปวดคอ หรือนิ้วล็อก จึงควรจำกัดเวลาและพักเป็นระยะ นอกจากนี้ ผู้สูงอายุยังอาจเผชิญกับความท้าทายในการใช้เทคโนโลยี ทำให้รู้สึกกังวลหรือท้อแท้ ควรมีผู้ช่วยแนะนำการใช้งานในช่วงแรก และระวังความเสี่ยงจากการถูกหลอกผ่านเกมออนไลน์ที่อาจมีการเรียกเก็บเงินโดยไม่รู้ตัวหรือขโมยข้อมูลส่วนตัว

สรุป

เกมฝึกสมองผู้สูงอายุ เป็นตัวช่วยสำคัญในการดูแลสุขภาพสมอง ซึ่งทั้ง 10 กิจกรรมที่ได้แนะนำไป ล้วนมีส่วนช่วยในการกระตุ้นการทำงานของสมองส่วนต่าง ๆ นอกจากนี้การสนับสนุนและให้กำลังใจจากคนรอบข้าง ครอบครัวและผู้ดูแลมีบทบาทสำคัญในการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการทำกิจกรรมฝึกสมองผู้สูงอายุ อย่างต่อเนื่อง ยิ่งมีคนที่ใส่ใจดูแล คอยให้คำแนะนำในการเล่นเกมเป็นประจำ ก็จะยิ่งช่วยให้ผู้สูงอายุได้พัฒนาสมองอยู่เสมอ 

การเลือกใช้บริการศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ และบ้านพักผู้สูงอายุ ได้ที่ Senera Senior Wellness เราพร้อมมอบสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการใช้ชีวิตที่มีคุณภาพ พร้อมสิ่งอำนวยความสะดวกสบายและการดูแลอย่างมืออาชีพ ทั้งในด้านสุขภาพและจิตใจ ทำให้ผู้สูงอายุสามารถใช้ชีวิตอย่างมีความสุขและยังคงรักษาความเป็นอิสระได้ในทุกช่วงวัย สำหรับผู้ที่สนใจสามารถขอรับคำปรึกษาฟรีโดยไม่มีค่าใช้จ่าย ที่ไลน์ @senera หรือโทร. 098-935-6694