ฟื้นฟูร่างกายอย่างปลอดภัย ไม่เสี่ยงเกิดการบาดเจ็บ ด้วยธาราบำบัด

เมื่อก้าวเข้าสู่วัยสูงอายุ หากไม่ได้รับการดูแลที่ดีมักมีปัญหาด้านสุขภาพเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะโรคเรื้อรังและข้อจำกัดทางร่างกายที่ทำให้การออกกำลังกายเป็นเรื่องยาก ซึ่งธาราบำบัด คือ ตัวเลือกในการออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุ ด้วยคุณสมบัติพิเศษของน้ำที่ช่วยพยุงร่างกาย ลดแรงกระแทกต่อข้อต่อ จึงเป็นการทำกายภาพบำบัดทางเลือกที่ปลอดภัย เปิดโอกาสให้ผู้สูงอายุได้เคลื่อนไหว เสริมสร้างความแข็งแรง และฟื้นฟูสุขภาพองค์รวมได้อย่างมั่นใจ โดยไม่ต้องกังวลถึงความเสี่ยงจากการออกกำลังกาย

ธาราบำบัด หรือวารีบำบัด (Hydrotherapy)  คืออะไร

ธาราบำบัด หรือที่เรียกว่า วารีบำบัด (Hydrotherapy/Aquatic Therapy) คือ ศาสตร์แขนงหนึ่งของการกายภาพบำบัดที่นำคุณสมบัติทางกายภาพที่โดดเด่นของน้ำมาใช้ในการรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกาย โดยอาศัยหลักการสำคัญ เช่น แรงลอยตัว (Buoyancy) ที่ช่วยลดภาระน้ำหนักต่อข้อต่อ แรงต้านทานของน้ำ (Resistance) ที่ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และแรงดันน้ำ (Hydrostatic Pressure) ที่ช่วยส่งเสริมการไหลเวียนโลหิต ภายใต้การดูแลอย่างใกล้ชิดโดยผู้เชี่ยวชาญหรือนักกายภาพบำบัด ธาราบำบัดจึงเป็นเครื่องมืออันทรงประสิทธิภาพในการบำบัดผู้ที่มีข้อจำกัดในการเคลื่อนไหวบนบก

ทำไมผู้สูงอายุถึงเหมาะกับการทำธาราบำบัด (Hydrotherapy) 

เมื่ออายุมากขึ้น ระบบการทำงานต่าง ๆ ของร่างกายก็จะเริ่มเสื่อมสภาพลงตามการใช้งาน กลุ่มผู้สูงอายุจึงเป็นผู้มีปัญหาด้านสุขภาพร่างกายมากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นปัญหาด้านกระดูกและไขข้อ กล้ามเนื้ออ่อนแรง ปวดหลัง ปวดเข่า และอื่น ๆ ที่ทำให้ไม่สามารถขยับร่างกายได้อย่างอิสระ การทำธาราบำบัด หรือวารีบำบัด ซึ่งเป็นการออกกำลังกายที่มีน้ำในการช่วยพยุงน้ำหนัก จึงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดในการบำบัดร่างกายโดยไม่เสี่ยงเกิดการบาดเจ็บ

ข้อดีของการทำธาราบำบัดในผู้สูงอายุ มีอะไรบ้าง

อย่างที่ทราบกันดีว่า ผู้สูงอายุส่วนมากมักมีปัญหาด้านมวลกล้ามเนื้อที่น้อย และเสี่ยงต่อการหกล้มบาดเจ็บได้ง่ายจากการออกกำลังกายแบบปกติ ซึ่งการทำธาราบำบัด หรือวารีบำบัด สามารถลดความเสี่ยงให้กับผู้มีปัญหาด้านร่างกายได้ดังนี้

ลดความเสี่ยงในการเกิดอาการบาดเจ็บทางร่างกาย

ประโยชน์ที่มีความโดดเด่นของการทำธาราบำบัด คือ ช่วยลดความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บเมื่อเทียบกับการออกกำลังกายหรือการทำกายภาพบำบัดบนบกอย่างชัดเจน เหตุผลหลักมาจาก คุณสมบัติของแรงลอยตัว (Buoyancy) ในน้ำ ซึ่งทำหน้าที่เสมือนการโอบอุ้มและพยุงร่างกาย ช่วยลดแรงกดทับที่เกิดจากน้ำหนักตัวตามแรงโน้มถ่วงของโลกได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับข้อต่อที่ต้องรับน้ำหนักโดยตรง เช่น ข้อเข่า ข้อสะโพก และกระดูกสันหลัง เมื่อน้ำหนักตัวที่กดลงบนข้อต่อเหล่านี้ลดลง ความเจ็บปวดขณะเคลื่อนไหวจึงบรรเทาลง และโอกาสเกิดการบาดเจ็บเพิ่มเติมหรือการอักเสบซ้ำซ้อนก็ลดน้อยลงตามไปด้วย ซึ่งเป็นรูปแบบการออกกำลังกายที่เหมาะสำหรับผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน หรือผู้ที่อยู่ในช่วงพักฟื้นหลังการผ่าตัดข้อต่อ ทำให้สามารถเริ่มต้นโปรแกรมการฟื้นฟูและออกกำลังกายในน้ำได้อย่างปลอดภัยและมั่นใจยิ่งขึ้น

เพิ่มการไหลเวียนของเลือดในร่างกาย

การอยู่ในน้ำขณะทำธาราบำบัดไม่ได้ให้แค่ความสบาย แต่ยังมีผลโดยตรงต่อระบบไหลเวียนโลหิตด้วย แรงดันของน้ำ (Hydrostatic Pressure) ที่กระทำต่อร่างกายจากทุกทิศทาง จะช่วยส่งเสริมการไหลเวียนของเลือดกลับสู่หัวใจ (Venous Return) และกระตุ้นการทำงานของระบบน้ำเหลืองให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ผลที่ตามมาคือ การลดอาการบวมน้ำ (Edema) บริเวณส่วนปลายของร่างกาย เช่น แขน ขา และเท้า 

ช่วยให้ร่างกายทรงตัวได้ดีขึ้น

หนึ่งในปัญหาของผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีปัญหาด้านการเคลื่อนไหวคือการทรงตัวและการป้องกันการหกล้ม ธาราบำบัดตอบโจทย์นี้ได้อย่างดีเยี่ยม แรงลอยตัว (Buoyancy) ในน้ำไม่เพียงแต่ช่วยลดน้ำหนักที่กดลงบนข้อต่อ แต่ยังทำหน้าที่เป็นเสมือน “ผู้ช่วย” พยุงร่างกาย ทำให้ผู้รับการบำบัดรู้สึกมั่นคงและควบคุมการเคลื่อนไหวได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ ความหนืด (Viscosity) ของน้ำยังช่วยชะลอการเคลื่อนไหว ทำให้มีเวลามากขึ้นในการปรับท่าทางและตอบสนองต่อการเสียสมดุล ซึ่งแตกต่างจากการฝึกบนบกที่การเสียการทรงตัวอาจนำไปสู่การหกล้มได้ทันที ด้วยเหตุนี้ ธาราบำบัดจึงเป็นสภาพแวดล้อมที่เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการฝึกเดิน ฝึกการทรงตัว และฟื้นฟูรูปแบบการเคลื่อนไหวที่ถูกต้อง โดยลดความกลัวต่อการหกล้มและสร้างความมั่นใจในการเคลื่อนไหวให้กลับคืนมา

สร้างกล้ามเนื้อได้โดยไม่เสี่ยง

การสร้างความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อเป็นสิ่งสำคัญในการฟื้นฟูร่างกาย ธาราบำบัดเป็นทางเลือกที่ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อด้วยแรงต้านของน้ำ (Resistance) โดยน้ำจะสร้างแรงต้านทานต่อการเคลื่อนไหวในทุกทิศทาง ไม่ว่าจะเป็นการดัน งอ หรือหมุนแขนขา ทำให้กล้ามเนื้อหลายกลุ่มได้ทำงานไปพร้อม ๆ กันอย่างครอบคลุม ที่สำคัญคือ แรงต้านนี้จะแปรผันตามความเร็วของการเคลื่อนไหว หากเคลื่อนไหวช้า แรงต้านจะน้อย หากเคลื่อนไหวเร็ว แรงต้านจะมากขึ้น ทำให้ผู้รับการบำบัดสามารถควบคุมระดับความหนักเบาของการออกกำลังกายได้ด้วยตนเอง ช่วยลดภาระต่อข้อต่อ ทำให้สามารถบริหารกล้ามเนื้อได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยแทบไม่รู้สึกเจ็บปวดหรือเสี่ยงต่อการบาดเจ็บเพิ่มเติมเลย

ผู้สูงอายุกลุ่มไหนบ้าง ที่เหมาะกับการทำธาราบำบัด (Hydrotherapy)

โดยส่วนมาก กลุ่มผู้สูงอายุที่ต้องเข้ารับการทำธาราบำบัด คือ กลุ่มที่มีอาการโรคประจำตัว หรือมีปัญหาทางด้านสภาพร่างกายที่ไม่สมบูรณ์ ทั้งจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น หรือจากการผ่าตัดก็ตาม สามารถแบ่งออกได้ดังนี้ 

• ผู้สูงอายุที่มีปัญหาด้านระบบประสาท : กล้ามเนื้ออ่อนแรง โรคพาร์กินสัน โรคอัมพฤกษ์
• ผู้สูงอายุที่เพิ่งเข้ารับการผ่าตัด : ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า ผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพก ผ่าตัดกระดูกข้อเท้า
• ผู้สูงอายุที่มีปัญหาด้านระบบกระดูกและไขข้อ : อาการปวดเรื้อรัง ปวดหลัง ข้อเสื่อม

ธาราบำบัด (Hydrotherapy) ทำได้บ่อยแค่ไหน

แม้ว่าการทำธาราบำบัด หรือวารีบำบัด จะเป็นวิธีทำกายภาพบำบัดที่ค่อนข้างปลอดภัยต่อผู้สูงอายุ แต่ระยะเวลาที่เหมาะสมในการทำแต่ละครั้ง ควรจะอยู่ที่ 30-40 นาทีเพียงเท่านั้น เพื่อไม่ให้ผู้สูงอายุเกิดอาการเหนื่อย หรือหนาวเกินไปขณะอยู่ในน้ำ ซึ่งความถี่ที่แนะนำต่อสัปดาห์ คือ 2-3 ครั้ง

ข้อควรระวังในการทำธาราบำบัดของผู้สูงอายุ

อีกหนึ่งเรื่องที่ควรระวังมากที่สุด คือกลุ่มผู้สูงอายุที่มีปัญหาโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง โรคติดต่อทางผิวหนัง และอาการลมชัก รวมไปถึงผู้ที่มีแผลเปิด ซึ่งมีความสุ่มเสี่ยงในการติดเชื้อ ล้วนอยู่ในกลุ่มที่ห้ามเข้ารับการทำธาราบำบัด

สรุปบทฟื้นฟูร่างกายอย่างปลอดภัย ไม่เสี่ยงเกิดการบาดเจ็บ ด้วยธาราบำบัด

การทำธาราบำบัด ไม่เพียงแต่ช่วยฟื้นฟูร่างกายให้กับผู้สูงอายุให้ได้อย่างปลอดภัยเท่านั้น แต่สิ่งหนึ่งที่คนมักจะมองข้าม คือ ภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง และกล้ามเนื้อลีบจากการไม่ได้ออกกำลังกาย ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุหลักที่ทำให้ผู้สูงอายุหกล้ม และกลายเป็นผู้ป่วยติดเตียงได้ การดูแลเอาใจผู้สูงอายุ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ เหมือนกับที่ Senera Senior Wellness ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ ที่มีความเชี่ยวชาญในการดูแลผู้สูงอายุในทุกๆ ด้านมาตรฐานวิชาชีพ สามารถปรึกษาฟรีโดยไม่มีค่าใช้จ่าย ที่ไลน์ @senera หรือโทร. 098-935-6694